Dobre wychowanie w Święta — czy jest możliwe?

Przed nami znowu wspaniały czas. Zapach choinki, pierniczki, spotkania z rodziną… Z jednej strony sielanka, ale z drugiej strony możemy sobie pomyśleć „dramat!”. Dzieci biegające wokół stołu, zrzucające talerze i rozlewające barszcz, bawiące się bombkami, skaczące po kanapie… No cóż, Twoje dzieci, czyjeś dzieci — jak to wszystko opanować? Czy dobre wychowanie w Święta jest możliwe? Jak w Pozytywnej Dyscyplinie łączymy szacunek dla dorosłych z szacunkiem dla dzieci i z szacunkiem dla wymogów sytuacji? No właśnie… 

Na czym polega to mityczne dobre wychowanie w Święta?

Pozytywna Dyscyplina jest systemem wychowawczym. Wychowanie nie polega na tym, że pozwalamy dzieciom na pełną swobodę niezależnie od środowiska, w którym się znajdują, ale bierzemy pod uwagę to, czy dzieci znajdują się w odpowiednim miejscu oraz w odpowiedniej przestrzeni, z odpowiednimi ludźmi.

Bierzemy również pod uwagę ich możliwości, ponieważ nie możemy oczekiwać od dwulatka, żeby przesiedział całą Wigilię przy stole, ale też nie będziemy mu pozwalać na skakanie po kanapie u babci, która się na to nie zgadza. Czyli przede wszystkim równowaga między trzema obszarami. 

Jak zachować równowagę w Pozytywnej Dyscyplinie podczas Świąt?

Po pierwsze musimy spojrzeć na dziecko: w jakim ono jest wieku, jakie są jego możliwości? Co ono jest w stanie zrobić i jak możemy pomóc mu zrealizować pewien poziom zachowania, którego oczekujemy? Bo jednak chcemy, żeby ten dwulatek przez chwilę usiadł. Chcemy, żeby ten pięciolatek przywitał się w jakiś sposób z babcią i tu absolutnie nie chodzi mi o zmuszanie go do całowania ludzi, których nie chce, ale na przykład powiedzenia „dzień dobry”. Jak to wszystko przeprowadzić? 

Po pierwsze rzeczywiście musimy przyjrzeć się swojemu dziecku i pomyśleć sobie, jaki ono ma temperament? Czego tak naprawdę jesteśmy w stanie od niego obiektywie oczekiwać?

Po drugie Pozytywna Dyscyplina i wychowanie pełne szacunku do dziecka polega nie tylko na tym, że stawiamy dziecku wymagania na poziomie jego możliwości, ale także na tym, że przygotowujemy je do różnych sytuacji. Co to oznacza w praktyce? 

Jak przygotować dziecko do kolacji wigilijnej?

Wyobraźmy sobie, że zbliża się Wigilia. W każdej rodzinie te Święta mają pewnie swój układ, jest jakaś kolejność potraw, moment na otwieranie prezentów. Wymaga to od dzieci pewnej cierpliwości. My, jako dorośli, możemy to w pewnym zakresie przewidzieć.

Podejście pełne szacunku polega na tym, żeby przygotować dziecko do tej sytuacji. Czyli na przykład usiąść z dzieckiem i porozmawiać o tym, że plan tych Świąt polega na tym, że najpierw będziemy wspólnie szykować kolację — na tym etapie dorośli pomagają babci w przygotowywaniu potraw, przynoszą rzeczy z kuchni, a Ty, jeśli chcesz, możesz także (i tutaj w zależności od wieku dziecka): rozłożyć serwetki, pobawić się z kotem, porysować, pokolorować itd. Możemy tutaj pozwolić dziecku na samodzielne wymyślenie, co ono będzie robić wtedy, kiedy dorośli będą się zajmować czymś konkretnym. 

Możemy zadać pytanie: „Jasiu, będzie taki moment, kiedy dorośli będą się zajmować przygotowaniem kolacji, a tobie może się nudzić. Co wtedy chciałbyś porobić? Co chcesz spakować do swojego plecaczka, żeby mieć zajęcie na ten czas, kiedy my nie będziemy mogli się z Tobą bawić?”. Możemy także umówić się z którymś z innych obecnych tam dorosłych, żeby w tym czasie na przykład porysowali z dzieckiem, pobawili się. Im bardziej dziecko będzie w ten proces zaangażowane, tym lepiej. 

Dziecko przy stole wigilijnym

Potem jest czas na siedzenie przy stole. Zastanów się, co Twoje dziecko będzie wtedy jadło: czy przygotujecie mu oddzielnie rybę, oddzielnie warzywa? Często jest tak, że nawet niejadki wolą po prostu zjeść każdy produkt oddzielnie, a nie wszystko razem tak jak dorośli. Umów się z dzieckiem na jakieś sygnały, że ciężko jest mu usiedzieć. Zastanówcie się wspólnie, ile czasu chcecie, żeby tak naprawdę realnie wysiedziało, co może się w tym czasie dziać, jak może pomagać. Być może będzie mógł wstać i pomóc babci w kuchni, przejść się. 

Co można zrobić, żeby pomóc dziecku wytrzymać ten minimalny czas? Warto jest przećwiczyć z dziećmi taką kolację wigilijną. Jeśli jesteś rodzicem przedszkolaka, to możecie już zacząć z nim ćwiczyć ten świąteczny czas. Ubrać w eleganckie serwetkowe ubranka zabawki, lalki w pokoju, narysować potrawy wigilijne. Przygotować Waszym lalkom w domu właśnie takie Święta, żeby dziecko wiedziało, czego może się spodziewać w tym czasie.

Wspólny plan na Święta

Dobrze jest przygotować taki zestaw zasad: „Co można robić podczas Wigilii u babci, a czego nie należy robić podczas Wigilii u babci”. Jak zachować się w przypadku jakiegoś konfliktu? Co zrobić, kiedy otwierasz prezent? Tak naprawdę to może być wszystko, co Wam przychodzi do głowy. Jeśli zastanowisz się nad tym wcześniej, to mogą to być naprawdę małe drobne rzeczy, które „uratują Wam życie”. Na przykład rozrysowanie z dzieckiem planu, że wolno mu biegać na zewnątrz, jeśli ma ochotę, natomiast nie wolno skakać po kanapach. Wspólne narysowanie tego planu razem z dzieckiem będzie bardzo pomocne!

Pamiętam jak kiedyś rysowaliśmy taki plan: „Co można robić, a czego nie można robić na plaży”. Mój syn był wtedy bardzo dumny ze swojego planu, który wspólnie ze mną przygotował i nawet chwalił się tym planem koleżankom na plaży. 

Na zakończenie tylko przypomnę: nie straszcie dzieci Świętym Mikołajem! O tym robiłyśmy całą akcję na Facebooku, powstał również artykuł na blogu: „Straszenie Mikołajem — hit czy kit?”. 

Jakie masz jeszcze pytania dotyczące tego, jak przygotować dzieci do Świąt? 

Życzę Wam tego, żeby Święta były dobre i dla Was, i dla Waszych dzieciaków, i dla wszystkich z Wami związanych. Zadbaj też o siebie w tym czasie, zastanów się, co Ty chcesz robić w Święta, jak chcesz ten czas spędzić – po to, żeby sobie ten czas zorganizować, a nie tylko biec za kolejnymi powinnościami i realizacją listy rzeczy do zrobienia.