Ręka do góry – kto nigdy nie został uderzony przez dwulatka? Gdy emocje sięgają zenitu, same słowa dla dzieci, które dopiero uczą się z nich korzystać, to często za mało.
Dwulatki uderzają, nastolatki trzaskają drzwiami, a rodzeństwa się przepychają. Ale czy tak musi być?
Przeczytaj pierwszą część cyklu artykułów na temat agresji u dzieci.
Zacznijmy od tego, czym tak właściwie jest agresja? Według słownikowych definicji agresja to zachowanie mające na celu wyrządzenie szkody lub przykrości. Nie da się ukryć, że agresja jest związana z dużymi emocjami, zarówno dorosłych, jak i dzieci.
Czy wychowanie może mieć wpływ na agresję u dzieci? Tego dowiesz się w dalszej części artykułu!
Dzieci, tak jak wszyscy ludzie bywają agresywne gdy czują, że ważne dla nich wartości i granice zostają naruszone i chcą ich bronić. Doświadczają wtedy silnych emocji, których nie umieją zrozumieć, czasem wypowiedzieć. Niekiedy nie potrafią racjonalnie ocenić ważności danej zachcianki. W Pozytywnej Dyscyplinie uważamy, że złość, agresja czy upór dzieci, stanowią wierzchołek góry lodowej, czyli problemu, który ma swoją ukrytą część. Gdy kilkulatek żąda konkretnego talerzyka, może się za tym ukrywać potrzeba spędzenia większej ilości czasu z mamą, przytulenia, czyli potrzeba przynależności i znaczenia.
Jakie czynniki mogą mieć wpływ na zachowania agresywne?
Najczęściej wyróżniane są czynniki biologiczne, czynniki społeczne i czynniki środowiskowe. Prezentujemy je tu by pomóc Ci szerzej spojrzeć na sytuację dziecka.
Maluch, starszak, czy nastolatek nie mają planu, by reagować agresywnie, ale niejako sami są „ofiarami” tych czynników. Niezależnie od przyczyn, Pozytywna Dyscyplina może Cię wesprzeć w znalezieniu rozwiązań.
Czynnikami biologicznymi mogą być między innymi:
Za czynniki środowiskowe odpowiada zwykle rodzina:
Jeśli mówimy o czynnikach społecznych, mamy na myśli to, z czym dziecko styka się na co dzień, na przykład:
Objawy agresji u dzieci są podobne jak u osób dorosłych. Możemy podzielić je na werbalne oraz niewerbalne, czyli fizyczne.
Do werbalnych zaliczamy wyzwiska, oskarżenia, krzyk, przekleństwa. Natomiast agresja fizyczna to nic innego, jak używanie przemocy. U młodszych dzieci bardzo często występuje gryzienie, kopanie, szczypanie, plucie, autoagresja. Dziecko pod wpływem dużych emocji może wyrządzać sobie krzywdę poprzez drapanie się, wyrywanie sobie włosów, uderzanie głową o twardą powierzchnię, samookaleczenia (częste u nastolatków — cięcie się żyletką). Są to zachowania autodestrukcyjne i należy traktować je zupełnie poważnie, szukając wsparcia u specjalisty.
Dzieci mogą być agresorem lub ofiarą szkolnej agresji, a my możemy o tym nie wiedzieć. Najbardziej „typowe” objawy łatwo zauważyć. Ale co z tymi mniej widocznymi?
Na czym może polegać rozpoznanie agresji u dziecka?
Przede wszystkim obserwuj i znaj swoje dziecko. Zwracaj uwagę na to, jak się zachowuje, jak się czuje i słuchaj tego, co do Ciebie mówi (a także tego, o czym NIE mówi, bo to też bardzo często ma duże znaczenie!). Jeśli zauważyłaś, że otwarte dziecko, nagle się wycofuje, staje się skryte, postaraj się spędzić z nim więcej czasu.
Sama obserwacja to nie wszystko. Pozwól dziecku poczuć, że może Ci zaufać i nie będziesz go osądzać. Dziecko nie może bać się kary lub oceny i krytyki jeśli naprawdę zależy Ci na jego otwartości. Nawet jeśli jest agresorem, to do zmiany zachowania potrzebuje Twojego wsparcia, miłości i dyscypliny, która uczy, a nie karze.
Jeśli nie wiesz, jak się zachować, czujesz trudną do opanowania złość lub zauważysz coś niepokojącego skorzystaj z konsultacji z ekspertem np. psychologiem, lub pedagogiem szkolnym. Specjalista porozmawia z Tobą, pomoże poradzić sobie z sytuacja i będzie w stanie wychwycić coś, czego my rodzice nie zauważamy. Dziecku również może być łatwiej porozmawiać z kimś z zewnątrz.
W kolejnym artykule poznasz techniki i sposoby radzenia sobie z agresją u dzieci w duchu Pozytywnej Dyscypliny.
Reading Time: 4 minutes